Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Thị Phương Loan – Bác sĩ Sản phụ khoa – Khoa sản phụ khoa – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Bị ngứa khi mang thai là tình trạng thường gặp, do những thay đổi về cơ thể, hormone hay bệnh lý gặp trong thai kỳ. Đa số trường hợp bị ngứa khi mang thai là lành tính không ảnh hưởng tới sức khỏe chỉ gây mất thẩm mỹ và cảm giác khó chịu, tuy nhiên có số ít trường hợp do nguyên nhân bệnh lý có thể ảnh hưởng tới sức khỏe bà bầu và thai nhi.

Khi mang thai phụ nữ trải qua rất nhiều sự biến đổi về tâm lý và cơ thể, gây ra một số các triệu chứng khó chịu. Trong đó, ngứa khi mang thai cũng là một triệu chứng hay gặp. Ngứa ở phụ nữ mang thai có tới 40% số phụ nữ khi mang thai gặp phải tình trạng này.

Tình trạng ngứa thường do các biến đổi của cơ thể trong khi mang thai, ngoài ra có thể do bệnh lý ngoài da hay tình trạng ứ mật thai kỳ gây ra.

Các nguyên nhân gây ra ngứa khi mang thai bao gồm:

• Sự phát triển của thai: Thai phát triển nên tử cung cần to ra để đủ chỗ cho thai nhi phát triển gây ra tình trạng rạn da, khi da bị rạn gây ra ngứa. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất của ngứa trong khi mang thai.
• Do tăng hormone estrogen: Tăng hormone estrogen làm cho mạch máu giãn và gây ngứa. Dấu hiệu này có thể biến mất tự nhiên sau khi sinh.
• Tăng cân: Khi mang thai phụ nữ thường có biểu hiện tăng cân nhanh và tập chung ở phần mông, đùi, ngực làm cho da bị rạn, ngứa. Ở những cuối thai kỳ tình trạng này hay gặp.
• Những yếu tố như bà bầu có tiền sử da khô, mắc chứng chàm hoặc tình trạng dị ứng thì khi mang thai có thể gây ngứa.
• Do tình trạng ứ mật trong gan (ứ mật thai kỳ), làm cho mật không lưu thông bình thường trong các ống nhỏ của gan, làm cho muối mật tích tụ ở da và gây ngứa, ngoài ngứa bà bầu còn có các triệu chứng khác như chán ăn, mệt mỏi, buồn nôn, nếu ứ mật nhiều có thể gây ra vàng da. Tình trạng này có ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ bầu và sự phát triển của thai nhi.
• Viêm da bọng nước: Bệnh này xuất hiện khoảng tuần thứ 20 của thai kỳ. Lúc đầu, có thể thấy những mảng mề đay, mụn nước mọc ở quanh rốn, đùi. Sau đó, những mụn nước này xuất hiện ở vùng lưng, bàn tay, bàn chân…
• Viêm nang lông trong thai kỳ: Hay gặp ở quý 3 của thai kỳ, biểu hiện là dát sẩn đỏ ở nang lông, ngứa. Có một số trường hợp bị viêm nang lông do sử dụng dầu dừa để bôi vùng da rạn.
• Mồ hôi ra nhiều cũng gây ra tình trạng ngứa da
• Ngứa vùng kín: Do nhiễm vi khuẩn, nấm trong quá trình mang thai cơ quan sinh dục ngoài dễ bị tấn công bởi các yếu tố gây bệnh.

Những trường hợp bị ngứa khi mang thai tháng đầu hay ngứa ít thường không có vấn đề gì nghiêm trọng có thể giảm bớt bằng các biện pháp không dùng thuốc. Còn nếu ngứa trầm trọng toàn thân trong giai đoạn thai kỳ thứ hai hoặc ba có thể là một dấu hiệu của bệnh ứ mật trong gan của thai kỳ, có ảnh hưởng tới sức khỏe mẹ và bé.

Để hạn chế tình trạng ngứa khi mang thai có thể áp dụng một số biện pháp như sau:

• Không nên cào, gãi nhiều khi ngứa. Khi bị ngứa, nếu càng gãi thì lại càng khiến cho lớp da bị ngứa tổn thương, dẫn tới kích thích gây ngứa hơn, còn có thể gây bội nhiễm da ảnh hưởng tới sức khỏe. Để hạn chế cơn ngứa có thể dùng một chiếc khăn mát, túi chườm mát hoặc một chiếc khăn ấm chườm lên vùng da bị ngứa.
• Vệ sinh thân thể thường xuyên, đúng cách: Tắm thường xuyên bằng nước ấm, có thể dùng sữa tắm phù hợp không làm khô da hoặc không cần sữa tắm, nếu được có thể tắm với yến mạch cũng làm giảm bớt ngứa, sau khi tắm là thời điểm da mất nước nên sử dụng kem dưỡng ẩm, tránh khô da vì khô da sẽ gây ngứa. Chú ý không ngâm trong nước tắm nóng lâu, vì làm da mất nước gây ra khô da; Nên tránh các loại sữa tắm hay xà bông có độ PH cao dễ gây kích thích da.

Chi tiết về sự phát triển của thai nhi qua từng tuần, cha mẹ nào cũng nên tìm hiểu:

• Giữ ẩm và chống rạn da: Sử dụng các loại kem dưỡng ẩm hay tinh dầu được chiết xuất từ các thành phần tự nhiên như dầu hạnh nhân, hướng dương… giúp giảm khô da, hạn chế rạn da. Thời điểm bôi chất dưỡng ẩm tốt nhất là sau khi tắm, trước khi đi ngủ. Chú ý khi bôi đối với vùng bụng, nên bôi một cách nhẹ nhàng, tránh kích thích gây co bóp tử cung.
• Giữ gìn vệ sinh cơ quan sinh dục ngoài: Chú ý giữ vùng kín luôn được khô thoáng, sạch sẽ. Có thể dùng dung dịch vệ sinh phụ nữ, nhưng chú ý nên chọn loại phù hợp cho phụ nữ mang thai và không nên lạm dụng vì chúng có thể làm thay đổi môi trường pH tự nhiên của âm đạo.
• Mặc quần áo thoáng thấm mồ hôi, tránh những nơi nắng nóng oi bức để hạn chế ra mồ hôi. Ngoài ra nên tránh những nơi nhiều bụi bẩn có chứa tác nhân gây dị ứng, ngứa
• Chế độ ăn uống: Nên ăn uống đủ dinh dưỡng chú ý bổ sung tăng cường các loại thức ăn giàu vitamin A và D, tránh đồ ăn cay nóng. Uống đủ nước mỗi ngày khoảng 1,5 đến 2 lít nước.

Tình trạng ngứa khi mang bầu thường lành tính nhưng nếu ngứa kèm theo một số dấu hiệu cảnh bảo bệnh lý khác cần tới khám và được điều trị theo chỉ định của bác sĩ:

• Ngứa toàn thân đi kèm dấu hiệu vàng da, rối loạn tiêu hóa: Trường hợp này có thể bạn đang mắc phải chứng ứ mật thai kỳ.
• Ngứa, phát ban và sốt: Là dấu hiệu cảnh bảo một số bệnh nhiễm trùng gây phát ban như herpes, sốt phát ban, sởi…
• Ngứa đi kèm với những tổn thương ngoài da: Gặp trong bệnh viêm da cơ địa, vảy nến…
• Ngứa vùng kín, kèm theo dấu hiệu nóng rát âm đạo, khi hư ra nhiều: Dấu hiệu nhiễm nấm âm đạo hoặc mắc phải các chứng bệnh lây truyền qua đường tình dục khác cần phải điều trị.

Có nhiều nguyên nhân gây ngứa khi mang thai, chủ yếu các nguyên nhân này là lành tính. Tuy nhiên không nên chủ quan nếu ngứa kèm theo các dấu hiệu bất thường cần tới cơ sở y tế khám, điều trị tránh ảnh hưởng tới sức khỏe mẹ và bé.

3 tháng giữa thai kỳ là thời điểm rất dễ xảy ra hiện tượng ngứa khi mang thai, đồng thời đây cũng là thời kỳ phát triển mạnh của thai nhi. Thai phụ cần:

• Tầm soát dị tật thai nhi toàn diện bằng kỹ thuật siêu âm 4D vượt trội.
• Tầm soát tiểu đường thai kỳ, tránh gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và bé.
• Kiểm soát cân nặng của mẹ hợp lý để đánh giá tình trạng sức khỏe của thai phụ và sự phát triển của thai nhi.
• Hiểu rõ dấu hiệu dọa sinh sớm (đặc biệt ở những người mang đa thai hoặc có tiền sử sảy thai, sinh non) để được điều trị giữ thai kịp thời.